Các giai đoạn gọi vốn đầu tư mạo hiểm của Startup cần biết

Các giai đoạn của vốn đầu tư mạo hiểm và cấu trúc công ty

Ai tham gia vào thị trường đầu tư vốn mạo hiểm?

Đầu tư vốn mạo hiểm (Venture capital - VC) là một loại vốn đầu tư vào những công ty khởi nghiệp (startup) ở giai đoạn ban đầu, có tiềm năng tăng trưởng cao, có mô hình kinh doanh hấp dẫn. Thông thường nhà đầu tư mạo hiểm thường đầu tư thông qua các các công ty đầu tư vốn mạo hiểm, và các công ty này lập nên các quỹ đầu tư mạo hiểm để đi đầu tư. Các quỹ đầu tư mạo hiểm này thường đầu tư theo các tiêu chí hoặc vào các ngành cụ thể như công nghệ, tiêu dùng, v.v…, hoặc vào các công ty có bất kỳ ý tưởng sáng tạo nào có khả năng sản sinh ra lợi nhuận hấp dẫn, hoặc công ty khởi nghiệp đã đi vào ổn định, cần phát triển mở rộng và niêm yết cổ phiếu đại chúng.

Các công ty đầu tư vốn mạo hiểm có cấu trúc như thế nào?

Cấu trúc các công ty đầu tư mạo hiểm

Thông thường ,các quỹ đầu tư mạo hiểm được thành lập trong thời gian 10 năm để tham gia đầu tư vào các công ty cần vốn mạo hiểm. Các quỹ này sau khi huy động được vốn sẽ thuê một bộ phận đầu tư (investment management) để lựa chọn các công ty tiềm năng và tài trợ vốn. Một danh mục đầu tư thường gồm nhiều công ty khác nhau thỏa mãn tiêu chí của quỹ đầu tư vốn mạo hiểm đó, và mỗi vụ đầu tư (deal) thường kéo dài từ 3-5 năm trước khi quỹ thoái vốn bằng hình thức IPO (cách thông thường nhất).

Chi phí hoạt động của quỹ thường là 2%/năm, trích từ tổng vốn đầu tư mà nhà đầu tư góp vào. Bên cạnh đó còn có thể có hoa hồng nếu lợi nhuận danh mục đầu tư vượt mức lợi suất yêu cầu (hurdle rate), thường chiếm khoảng 20-30% phần lợi nhuận thặng dư.

Các bên nhận được gì từ cuộc chơi vốn mạo hiểm?

Các quỹ đầu tư mạo hiểm này thường hỗ trợ công ty qua 4 giai đoạn phát triển sau:

+ Phát triển ý tưởng.

+ Khởi nghiệp.

+ Hoàn thiện.

+ Thoái vốn.

Dĩ nhiên, công ty nhận được vốn để phát triển, mở rộng sản xuất hoặc IPO, tùy mục đích. Quan trọng hơn, họ nhận được những sự họp trợ khác về mặt con người, chuyên môn để đồng hành với doanh nghiệp.

Đổi lại, các quỹ đầu tư mạo hiểm khi đầu tư vào các công ty startup sẽ yêu cầu sở hữu một phần cổ phần trong công ty, và tỷ lệ này cao hay thấp tùy vào đàm phán giữa nhà sáng lập và quỹ. Các quỹ này đặt mục tiêu mức lợi nhuận thường phải đạt tối thiểu 40%/năm và sẽ thoái vốn (exit) trong vòng 3-7 năm kể từ khi tham gia tài trợ vốn đầu tư bằng cách khuyến nghị công ty startup IPO, hoặc bán lại phần vốn của mình trong công ty startup cho nhà đầu tư khác.

Các giai đoạn tài trợ vốn vào các công ty startup khi đầu tư mạo hiểm?

Thông thường có 6 giai đoạn tài trợ vốn, tùy vào tình hình phát triển của công ty đang ở mức độ nào:

+ Giai đoạn 1 - gọi vốn hạt giống (seed funding): tài trợ vốn chủ yếu để phát triển ý tưởng mới, thông qua các nhà đầu tư thiên thần. Gọi vốn cộng đồng (crowdfunding) cũng là một lựa chọn khá phổ biến để gọi vốn hạt giống.

+ Giai đoạn 2 - khởi nghiệp (startup): các công ty ở giai đoạn mới hình thành, cần vốn để tài trợ cho các chi phí hoạt động như marketing và phát triển sản phẩm.

+ Giai đoạn 3 - tăng trưởng - (gọi vốn vòng Series A): tài trợ vốn khi công ty bắt đầu bán hàng và tài trợ hoạt động sản xuất.

+ Giai đoạn 4 - gọi vốn vòng hai: tài trợ vốn lưu động cho các công ty đã bắt đầu bán hàng nhưng chưa có lợi nhuận.

+ Giai đoạn 5 - mở rộng vốn chuyển đổi (mezzanine financing): tài trợ vốn cho công ty bắt đầu tăng trưởng và có lợi nhuận, chấp nhận vốn chuyển đổi (thực chất là nợ chuyển đổi sang vốn cổ phần) ở lãi suất cao, và có thể chuyển thành vốn cổ phần nếu công ty không trả nợ đúng hạn.

+ Giai đoạn 6 - thoái vốn, hay còn gọi là tài trợ vốn kết nối (bridge financing), gọi vốn vòng bốn, để tài trợ cho quy trình công ty chuẩn bị chuyển đổi thành công ty đại chúng.

Thông tin bên lề:

Bạn có biết Facebook đã trải qua 4 vòng gọi vốn đầu tư mạo hiểm kể từ khi thành lập? Ở vòng gọi vốn Series A vào mùa hè 2004, vốn tài trợ là 500 nghìn đô, vòng series B (tháng 4 năm 2005) là 12,7 triệu đô từ Accel Partners, vòng series C là 27,5 triệu đô với nhiều quỹ đầu tư mạo hiểm bỏ vốn vào tháng 4 năm 2006. Lúc này, Facebook đã được định giá 500 triệu đô. Vòng cuối, series D, Facebook gọi thêm thành công 240 triệu đô (1,6% cổ phần) từ Microsoft vào ngày 24 tháng 10 năm 2007, đưa giá trị công ty lúc này được ước tính lên 15 tỷ đô. Cũng trong năm này, vào tháng 11, tỷ phú giàu nhất châu Á người Hồng Kông Lý Gia Thành đầu tư 60 triệu đô vào công ty.

Các nhà đầu tư mạo hiểm có thể là các nhà đầu tư thiên thần (Angel investor – những người giàu có, sẵn sàng cung cấp vốn cho các ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo, đột phá và cung cấp thêm các kiến thức, kinh nghiệm quản trị để phát triển công ty startup), các quỹ đầu tư, các công ty bảo hiểm, các quỹ ủy thác vốn trường đại học lớn, v.v…

Bemecmedia.vn (Theo Fgate)