Một nền giáo dục hội nhập không thể
thiếu ngoại ngữ
Việc
dạy và học ngoại ngữ ở Việt Nam hiện nay đang chuyển dần từ dạy như một môn
khoa học sang dạy như một môn kỹ năng, từ sử dụng phương pháp truyền thống sang đường hướng
dạy ngôn ngữ giao tiếp.
Nâng cao tính thực hành ngoại ngữ ở
trường phổ thông
Trao
đổi về những giá trị của các hoạt động ngoại khóa trong việc giảng dạy ngoại ngữ
ở phổ thông, thầy Nguyễn Thanh Công – Trường THPT Chuyên Ngoại ngữ, ĐHQGHN cho
biết, rất nhiều học sinh được hỏi lý do thi vào trường ngoại ngữ vì sẽ được
tham gia vào các hoạt động ngoại khóa, như ở Trường THPT Chuyên Ngoại ngữ có ra
đời chương trình 10+. Thực tế, thông qua các hoạt động ngoại khóa học sinh được
thể nghiệm những niềm yêu thích, đam mê của chính mình.
Các
câu lạc bộ hay những buổi meeting ngoại ngữ giới thiệu về các miền văn hóa
sẽ giúp học sinh hiểu hơn về ngôn ngữ và nền văn hóa các nước mà mình yêu
thích. Ở các trường phổ thông hiện nay, việc tổ chức các buổi ngoại khóa về ngoại
ngữ còn giúp mỗi học sinh mở rộng tri thức, rèn luyện sức khỏe, mở rộng mối
quan hệ với bạn bè, tạo nên sự tự tin, gắn bó với cộng đồng. Theo nghiên cứu của
một nhóm giảng viên Khoa Ngoại ngữ, Đại học Thái Nguyên (Hoàng Thị Ngọc Điểm,
Trần Thị Nhi, Phùng Văn Huy) về xây dựng mô hình mạng lưới cộng đồng dạy – học
ngoại ngữ tại các tỉnh miền núi phía Bắc thì yếu tố phối hợp giữa trường phổ thông
để bồi dưỡng giáo viên là rất quan trọng.
Nhóm
đã cho thử nghiệm tổ chức dạy mẫu ở 5 trường điển hình tại Thái Nguyên (Trường
tiểu học Đội Cấn, Tiểu học Trưng Vương, Tiểu học Hoàng Văn Thụ, …)nhận thấy
giáo viên đã nhận ra được tầm quan trọng trong việc dạy và học ngoại ngữ (theo tinh thần của Đề án Ngoại
ngữ 2020). Cũng qua việc trực tiếp tiếp xúc với học sinh tại các trường điển
hình này, giáo viên đã có cơ hội liên hệ thực tiễn về dạy tiếng Anh cho học
sinh nhỏ tuổi.
Cũng
theo nhóm này, sau khi triển khai các hoạt động giảng dạy ngoại ngữ ở hơn 1.000
giáo viên như chuyển giao công nghệ dạy ngoại ngữ, mô hình phát triển trường thực
hành, hỗ trợ nhân lực – tài nguyên dạy và học tiếng Anh, đã nhận được những phản
hồi tích cực. Nhưng theo đánh giá, các hoạt động trên chưa mang tính hệ thống,
chưa có quy mô lớn để đánh giá toàn diện, đáp ứng quá trình dạy học và học ngoại
ngữ hiện nay.
Theo
bà Vũ Thị Tú Anh (Vụ Giáo dục Trung học – Bộ GD&ĐT) cho biết, việc dạy và học
ngoại ngữ ở Việt Nam đang chuyển dần từ dạy ngoại ngữ như môn khoa học sang dạy
như một môn kỹ năng. Tuy nhiên, sự thiếu hụt lớn về môi trường dạy học và
sử dụng ngoại ngữ, sự chưa sẵn sàng của nhiều giáo viên ngoại ngữ, sự chưa đồng
đều trong các tổ chức dạy và học ngoại ngữ khác là không tránh khỏi. Do đó, để
cá thể hóa chiến lược học tập ngoại ngữ của người học là việc xây dựng một cộng
đồng học tập ngoại ngữ, dựa trên những sự tương đông phổ biến về phong cách học.
“Mô hình trại hè, giao lưu,
trao đổi văn hóa và học thuật với lưu học sinh, tình nguyện viên nước ngoài và
các kỳ thi Olympic ngoại ngữ…, cộng đồng học tập ngoại ngữ này tạo nên sự bổ
sung cần thiết bên cạnh các cách thức tổ chức dạy học, góp phần chuyển mạnh từ
việc dạy để biết sang hình thành các kỹ năng ngoại ngữ, nâng cao từng bước năng
lực sử dụng ngoại ngữ của người dạy, người học” bà Tú Anh cho biết.
Suy nghĩ về một con số
Trong
hơn 30 năm chúng ta dồn tâm lực phát triển tiếng Anh vào đời sống của người Việt,
kết quả đã tạo ra một khối cộng đồng rộng lớn: Khối tiếng Anh trong trường học,
khối tiếng Anh trong cán bộ, viên chức, khối tiếng Anh người đi du lịch, khối
tiếng Anh cho thạc sỹ, tiến sỹ, giáo sư… Nhưng ít ai biết được cộng đồng ngoại
ngữ, đặc biệt là tiếng Anh lớn là thế nhưng con số mà GS. Nguyễn Quốc Hùng,
nguyên Phó hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại ngữ Hà Nội (nay là Đại học Hà Nội)
đưa ra khiến chúng ta phải suy ngẫm lại.
Tỷ
lệ “mười sáu phần trăm” số lượng học sinh phổ thông chọn thi môn tiếng Anh vào
năm học 2013-2014 đã nói lên nhiều điều, theo GS. Hùng, đó là một kỷ niệm buồn.
Vì sao sau hơn 30 năm phát triển, tiếng Anh lại có tới 84% học sinh không đủ
can đảm, không tự tin để thi môn tiếng Anh, mặc dù những học sinh này ít nhất
đã trải qua 7 năm đèn sách với tiếng Anh? Vấn đề nhìn nhận của GS. Nguyễn Quốc
Hùng chuyên môn, và theo GS. Hùng trong quá trình đào tạo ngoại ngữ sẽ có 4 yếu
tố quyết định tới chất lượng, đó là môi trường học tập, chương trình giáo
trình, trò và thầy.
Nhiều
phụ huynh đặt câu hỏi, tại sao họ đầu tư nhiều cho con đi học tiếng Anh mà con
vẫn không nói được? GS. Hùng cho rằng, trẻ ngày nay được học 4 tiết/tuần, có thể
đi học thêm hai buổi thứ bảy và chủ nhật, nhưng cuối cùng vẫn chỉ có 8 tiết/tuần
(khoảng 4-5 giờ tiếng Anh). Trong khi đó trẻ có tới 84 giờ giao tiếp (mỗi ngày
12 giờ), tức là 4 giờ nói tiếng Anh và 80 giờ nói tiếng Việt, cộng với môi trường
tiếng Việt xung quanh – đó là lý do cho câu hỏi trên.
Nhưng
nhiều người cũng cho rằng, có thể do giáo trình khó dạy, học sinh khó học? GS.
Nguyễn Quốc Hùng khẳng định, giáo trình vô tội. Bởi, một quyển giáo trình tồi
vào tay người thầy giỏi sẽ thành công cụ hữu hiệu, một giáo trình hay vào người
thầy kém sẽ không thể phát huy được cái hay của nó.
GS.
Nguyễn Quốc Hùng là một gương mặt rất quen thuộc trên truyền hình khi phụ trách
chuyên mục “Học tiếng Anh” phát sóng trên VTV2. Qua 25 năm làm truyền
hình, những câu hỏi của học sinh, của sinh viên và nhiều khán giả quan tâm vẫn
chỉ là “Làm thế nào để học tiếng Anh hiệu quả? Làm thế nào để phát âm tốt?
làm thế nào để nhớ được từ…”. Tham khảo thêm các kiến thức tiếng anh cơ bản, Ngữ pháp tiếng anh và cách học từ vựng tiếng anh tại đây.
Những
câu hỏi này thường là không tìm được ra đường đi, GS. Nguyễn Quốc Hùng cho rằng,
không nhìn ra đường đi thì phải đi mò, nghĩ thế nào làm thế ấy, học từ thì phải
làm sổ từ, học nghe phải nghe đi nghe lại một bài rồi cố chép lại từng từ, học
đọc cầm một bài đọc rồi dịch sang tiếng Việt, học viết tìm trên mạng một mẫu rồi
thay thế. Và, quan trọng là phải tìm được đường đi cho riêng mình.
Tiếng
Anh hiện đang được đưa vào giảng dạy từ lớp 3 đến đại học, và trong các cấp học
phổ thông, đặc biệt là các thầy, cô giáo tiểu học thường có những cách tiếp cận
chưa hợp lý. Theo GS. Hùng, các thầy cô giáo tiểu học thường dạy theo kinh nghiệm.
Các
giáo viên được đào tạo ở các trường, khoa ngoại ngữ là những người được đào tạo
để dạy người lớn nên cách tiếp cận đối với học sinh ít nhiều chưa hợp lý. Trong
Kỳ thi quốc gia tới, môn Ngoại ngữ đã nằm trong những môn thi bắt buộc. Theo
GS. Nguyễn Quốc Hùng, nếu trong tổ hợp có chọn môn tiếng Anh thì về hình thức sẽ
tạo ra độ mất cân bằng giữa yêu cầu cao về ngoại ngữ và sự “chưa sẵn sàng” của
học sinh.
Theo Báo giáo
dục Việt Nam, tin gốc: http://giaoduc.net.vn/giao-duc-24h/mot-nen-giao-duc-hoi-nhap-khong-the-thieu-ngoai-ngu-post152684.gd
0 Bình luận :
Đăng nhận xét